Szczecin, 14 stycznia 2025

Inwestycje, unijne wsparcie i zielony rozwój. Port podsumowuje rok

Rozwój sektora Offshore Wind, inwestycje w Szczecinie i Świnoujściu, unijne granty, zmiany, otwarcie na perspektywę zielonego rozwoju - tak z perspektywy Zarządu Morskich Portów Szczecin- Świnoujście wyglądał w pigułce rok 2024

Ubiegły rok 2024 zakończył się z solidnym wynikiem przeładunków 32 305,8 mln ton. To o 8,5% mniej, niż przed rokiem, niemniej wynik postrzegamy pozytywnie.

Na ten wynik patrzymy z optymizmem, ponieważ w drugiej połowie minionego roku udało się przezwyciężyć trwający od końca 2022 roku trend spadkowy – mówi Jarosław Siergiej, prezes Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A.

Ostatni kwartał 2022, cały rok 2023 oraz pierwsze półrocze 2024 charakteryzowały się spadkami przeładunków wynikającymi z zakończenia akcji importu węgla z niemal całego świata, w związku z embargo na dostawy tego surowca z Rosji. W roku 2023 ustał również tranzyt towarów ukraińskich do polskich portów morskich.

Ostatecznie spadkowe tendencje udało się powstrzymać w połowie minionego roku, by wyraźnie poprawić wyniki. Obok coraz bardziej optymistycznych wyników, w Porcie cały czas zachodzą zmiany, by nadążyć za zmieniającym się rynkiem i sprostać nowym wymaganiom.

Nasz region staje się „Dolina Offshore”?

Sektor Offshore Wind rozwija się w Zachodniopomorskiem – w tym temacie naprawdę wiele dzieje się nie tylko w regionie (inwestycje Vestas, rozwój edukacji sprofilowanej w tym kierunku etc.), ale także w naszym Porcie. 16 stycznia podpisano umowę z hiszpańską firmą Windar – inwestor zbuduje na Ostrowie Grabowskim fabrykę elementów konstrukcyjnych morskich farm wiatrowych, takich jak wieże, maszty, fundamenty turbin wiatrowych.

Z końcem roku zakończono także pierwszy etap ważnego projektu prowadzonego w Świnoujściu: „Budowa zdolności przeładunkowej portu morskiego w Świnoujściu do obsługi potrzeb morskiej energetyki wiatrowej” – w ramach projektu powstały trzy nowe nabrzeża, dla których 24 grudnia 2024 uzyskano pozwolenie na użytkowanie z klauzulą ostateczności. Pierwsze dwa to blisko pół kilometra gotowych do użytkowania nabrzeży, trzecie zaś zostało przygotowane jako punkt wyjścia do etapu 2 inwestycji. Już w styczniu bowiem, podobnie jak miało to miejsce wcześniej dla etapu 1, ZPMSŚ składa wniosek o dofinansowanie w ramach programu CEF2 dla kontynuacji projektu, który poprzez budowę dwóch kolejnych ciężkich nabrzeży wraz z rampą ro-ro, umożliwi w sposób jednoczesny i bezkolizyjny realizację dwóch projektów morskich farm wiatrowych na morzu jednocześnie. Dzięki powstałej infrastrukturze portowej nastąpi przyspieszenie transformacji energetycznej Polski oraz pozostałych państw członkowskich UE z regionu Morza Bałtyckiego.

Ponadto w lutym zeszłego roku Zarząd Portów Szczecin i Świnoujście S.A. dołączył do prestiżowego grona Offshore Wind Port Alliance, który tworzą porty z Danii, Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec, a od 2 lutego – także Porty w Szczecinie i Świnoujściu. Sojusz ma na celu optymalizację wykorzystania morskiej energii wiatrowej, aby osiągnąć bardzo ambitne cele Europy w tym obszarze. Już w styczniu nasi przedstawiciele wezmą udział w spotkaniu członków Sojuszu w Londynie.

Nasz region staje się obecnie zalążkiem przyszłej „Doliny Off-shore-owej” – mówi Rafał Zahorski, pełnomocnik ZMPSiŚ ds. rozwoju portów.

Głębokowodny Terminal Kontenerowy w Świnoujściu

Flagowa inwestycja ZMPSiŚ S.A. – w Świnoujściu, na wschód od terminalu LNG powstanie najnowocześniejszy terminal kontenerowy na Bałtyku. Rok 2024 upłynął pod znakiem zawierania umów, uzyskiwania wymaganych dokumentów oraz szeroko pojętego przygotowania tej strategicznej dla regionu i Polski inwestycji. Projekt pn. Budowa dostępu morskiego i lądowego do głębokowodnego terminalu kontenerowego w porcie zewnętrznym w Świnoujściu 17 kwietnia uzyskał decyzję lokalizacyjną dla inwestycji wydaną przez Wojewodę Zachodniopomorskiego. W styczniu 2025 spodziewana jest decyzja środowiskowa, która jest w trakcie procedury odwoławczej.

Niezależnie od rozstrzygnięć urzędowych, zarząd podjął dialog ze społecznością lokalną Świnoujścia: odbyły się spotkania z mieszkańcami i radnymi miasta oraz dzielnicy Warszów, w której ma powstać inwestycja. W ramach prac przygotowawczych, które cały czas trwają, od września prowadzone są prace nad skanami magnetycznymi terenów pod budowę terminalu: dna morskiego na obszarze portu zewnętrznego, terenu pod budowę falochronu i obrotnicy, a także terenu od strony lądu – obszaru drogi dojazdowej, kolejowej oraz parkingu.

12,5 m – Szczecin otwarty na największe statki i na komponenty offshore

W minionym roku w Szczecińskim Porcie kontynuowano długoterminowe projekty:
Poprawa dostępu do Portu w rejonie Basenu Kaszubskiego oraz Poprawa dostępu do Portu w rejonie Kanału Dębickiego. Projekty są współfinansowane ze środków z Unii Europejskiej z Funduszu Spójności w ramach programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko i zakończą się w połowie 2025. Służą przystosowaniu obszaru portu do głębokości technicznej 12,5 m – to, razem z pogłębionym torem wodnym ze Świnoujścia do Szczecina sprawia, że Port w Szczecinie może obsługiwać największe statki oceaniczne; będziemy „PANAMAX READY”.

Już w tym roku zaczęły funkcjonować zmodernizowane nabrzeża, np. Nabrzeże Dąbrowieckie, z nowoczesną infrastrukturą do bezpiecznej obsługi przeładunków kwasu siarkowego (Basen Kaszubski) oraz nowo wybudowane nabrzeża, m.in. Norweskie, mieszczące się w basenie Kanału Dębickiego. To dzięki tej inwestycji na półwyspie Ostrów Grabowski może powstać wspomniana już fabryka Windar, a także możliwe było podpisanie w grudniu umowy na dzierżawę działki przy Nabrzeżu Norweskim z trójmiejskim konsorcjum TRIDENTE. Powstanie tam uniwersalny terminal przeładunkowy oraz nowoczesna cementownia bazująca na najnowszych technologiach i ekologicznych rozwiązaniach.

Rozbudowa terminalu LNG w Świnoujściu

Trwająca od kilku lat rozbudowa terminalu LNG w Świnoujściu miała w minionym roku swój szczęśliwy finał. 29 lutego – zostało wydane Świadectwo Przejęcia dla inwestycji realizowanej przez ZMPSiŚ S.A. – powstało nowe stanowisko z funkcjami rozładunku i załadunku gazu skroplonego w porcie zewnętrznym w Świnoujściu. Prace prowadzone przez operatora terminalu, spółkę GAZ-SYSTEM zakończyły się w listopadzie, dzięki czemu pod koniec listopada pierwszy gazowiec przybił do nowego stanowiska. Dzięki tej inwestycji, Polska zyskała możliwość nie tylko odbierania, ale też eksportu gazu skroplonego, co znacząco zwiększa konkurencyjność terminalu i wzmacnia międzynarodową pozycję Polski, a także tankowania bunkierek zaopatrujących w paliwo statki zasilane napędem LNG

Promowe Świnoujście

Zakończyły się prace w ramach przystosowania infrastruktury Terminalu Promowego w Świnoujściu do obsługi transportu intermodalnego. Dzięki inwestycji możliwa jest obsługa promów o długości do 270 m i przeładunek jednostek intermodalnych, nabrzeża zostały zmodernizowane i znacząco wydłużone, powstała niezbędna infrastruktura techniczna, place manewrowe oraz zapewniony odpowiedni dostęp drogowy i kolejowy. Projekt realizowano w ramach instrumentu CEF 2014-2020 i to dzięki niemu wagony wróciły po latach przerwy na Bałtyk.

Pierwszy – pilotażowy – przeładunek naczep intermodalnych miał miejsce w Terminalu Promowym w Świnoujściu 8 grudnia, a odpowiadała za niego firma Freightliner PL. Ponadto 10 kwietnia ruszyło nowe połączenie promowe ze Świnoujścia do Szwecji – Finnlines kursuje do Malmo. Latem powitano na linii nowy prom PŻB: Varsovia.

Nowe granty i dofinansowania

8 maja podpisano umowę na dofinansowanie projektu pn. „Budowa multimodalnego kolejowego węzła przeładunkowego na Półwyspie Ostrów Grabowski w Porcie Szczecińskim”. To pionierskie przedsięwzięcie, które będzie miało charakter „dual use” – cywilnego i militarnego przeznaczenia. Projekt realizowany w ramach dofinasowania z instrumentu CEF2 Military Mobility na lata 2021-2027

9 października podpisana została umowa grantowa na dofinansowanie projektu „Rozwój infrastruktury portowej do odbioru odpadów ze statków w porcie morskim Świnoujście”. Projekt poprawi dostępność oraz zwiększy bezpieczeństwo odbioru odpadów ze statków w świnoujskim porcie.

To inwestycja w rozwój zrównoważonej i inteligentnej infrastruktury portowej – odbierając grant z rąk przedstawicieli Komisji Europejskiej. Nowoczesny punkt odbioru odpadów to także ochrona środowiska morskiego przed negatywnymi skutkami zrzutu odpadów przez statki do wód morskich. Projekt uzyskał wsparcie w ramach Instrumentu CEF na lata 2021-2027 – podkreśla prezes Jarosław Siergiej,

25 października otrzymaliśmy potwierdzenie przyznania grantu w ramach programu Interreg South Baltic dla projektu badawczego w zakresie dekarbonizacji sektora morskiego i jej wpływu na transformację w kierunku zielonej energii. Przyznany grant umożliwia w roku 2025 i 2026 opracowanie istotnych z punktu widzenia dalszego rozwoju portu dokumentacji studyjnych, obejmujących przekształcanie głównych obszarów działalności portu na nisko oraz zero-emisyjną.

Źródło: ZMPSŚ